ماتریس TOWS چیست؟ ( + تفاوت آن با تحلیل SWOT )
سازمان ها و کسب و کارها به دنبال ابزارها و تکنیک هایی هستند که به آنها در تحلیل موقعیت ها و استراتژی های خود کمک کند. دو ابزار رایج که در این زمینه بسیار مورد استفاده قرار می گیرند، تحلیل SWOT و ماتریس TOWS هستند.
هر دو این ابزارها به مدیران کمک می کنند تا منابع داخلی و فرصت ها و تهدیدهای خارجی را شناسایی و تحلیل نمایند. حال باید ببینیم ماتریس TOWS چیست و چه تفاوت هایی با تحلیل SWOT دارد. با ما در این مطلب از وب سایت امیر موحد – هوش مالی و ذهنیت فروش همراه باشید تا در ادامه به بررسی این دو ماتریس بپردازیم.
تحلیل SWOT چیست؟
قبل از اینکه بدانیم ماتریس TOWS چیست و چه کاربردی دارد، ابتدا به معرفی تحلیل SWOT و ساختار آن می پردازیم. تحلیل SWOT یک چارچوب محبوب و اثربخش در حوزه استراتژی مدیریتی است که بر ارزیابی نقاط قوت، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای سازمان تمرکز دارد.
این ابزار تحلیل کسب و کار کمک می کند تا مدیران و کارآفرینان از وضعیت فعلی سازمان خود درک بهتری داشته باشند و برنامه های استراتژیکی را بر مبنای آن طراحی کنند. ساختار کلی تحلیل SWOT شامل بخش های زیر است:
- نقاط قوت(Strengths) : این عنصر به ویژگی های داخلی سازمان اشاره دارد که به عنوان مزیت های رقابتی سازمان محسوب می شوند. مثال هایی از نقاط قوت می تواند شامل فناوری پیشرفته، نام تجاری معتبر، نیروی کار ماهر و چابکی سازمانی باشد.
- نقاط ضعف(Weaknesses) : نقاط ضعف، عوامل داخلی هستند که می توانند عملکرد سازمان را محدود کنند. عواملی مانند کمبود منابع مالی، نقص در درک بازار و یا ظرفیت تولید می توانند به عنوان نقاط ضعف شناسایی شوند.
- فرصت ها(Opportunities) : فرصت ها به عواملی خارجی اشاره دارند که می توانند پتانسیل رشد و بهبود را برای سازمان ایجاد کنند. این عوامل می توانند ناشی از تغییرات مثبت در بازار یا فناوری های نوظهور باشند.
- تهدیدها(Threats) : تهدیدها عواملی خارجی هستند که می توانند برای سازمان خطرناک باشند و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهند. این تهدیدها ممکن است شامل رقابت شدید، تغییرات قوانین یا بحران های اقتصادی باشند.
محدودیت های تحلیل SWOT
با اینکه تحلیل SWOT ابزاری بسیار قدرتمند است، اما به تنهایی نمی تواند به استراتژی سازی کانونی بپردازد. مهم ترین نقدی که به این ابزار وارد می شود، عدم دقت آن در ایجاد ارتباط بین عوامل شناسایی شده و نحوه استراتژی سازی و پاسخ به آنها است. در اینجا ماتریس TOWS به عنوان یک گام فراتر و پیشرفته تر، وارد صحنه می شود.
ماتریس TOWS چیست؟
ماتریس TOWS به عنوان یک ابزار پیشرفته تر و کامل تر نسبت به تحلیل SWOT شناخته می شود. این ماتریس توسط هاینز ویهرایش توسعه داده شد و بر این اصل استوار است که به جای محدود شدن به تحلیل اجزای مختلف، بر چگونگی ترکیب داخلی (نقاط قوت و ضعف) و خارجی (فرصت ها و تهدیدها) تمرکز کند.
ساختار ماتریس TOWS
حال که دانستیم ماتریس TOWS چیست، به بررسی ساختار و اجزاء این ماتریس می پردازیم. ماتریس TOWS از چهار بخش اصلی بر مبنای تعامل بین عوامل داخلی و خارجی تشکیل می شود:
- SO (Strengths-Opportunities): در این حالت سازمان تلاش می کند از نقاط قوت داخلی خود برای بهره گیری از فرصت های خارجی استفاده نماید. مثال می تواند توسعه محصول جدید در بازار در حال رشد باشد.
- ST (Strengths-Threats): در این بخش، سازمان از نقاط قوت خود برای کاهش یا خنثی سازی تهدیدات موجود استفاده می کند. به عنوان مثال، سازمان ممکن است با استفاده از فناوری پیشرفته اش، تهدیدات ناشی از رقابت را کاهش دهد.
- WO (Weaknesses-Opportunities): در اینجا، سازمان به دنبال آن است که فرصت های بیرونی را برای جبران برخی از نقاط ضعف خود مورد استفاده قرار دهد. برای مثال، استفاده از شریک های جدید برای بهبود توزیع می تواند یکی از این استراتژی ها باشد.
- WT (Weaknesses-Threats): این حالت چالش برانگیزترین وضعیت ممکن است، زیرا سازمان باید راهکارهایی برای کاهش نقاط ضعف و مقابله با تهدیدات همزمان پیدا کند. ممکن است بهبودی در فرآیندهای داخلی یا حتی خروج از بازارهای پرریسک راهبردی انتخاب شود.
تفاوت های کلیدی بین تحلیل SWOT و ماتریس TOWS چیست؟
با وجود شباهت های ظاهری، تفاوت های کلیدی میان این دو روش وجود دارد:
- جهت گیری استراتژیک: در حالی که تحلیل SWOT به شناسایی و ارزیابی عوامل داخلی و خارجی متمرکز است، ماتریس TOWS به ارتباط مستقیم بین این عوامل و ایجاد استراتژی های خاص تاکید دارد.
- عمق تحلیل: ماتریس TOWS به تحلیل دقیق تری از نحوه تعامل عوامل مختلف و تاثیر آنها بر هم می پردازد، در حالی که SWOT بیشتر یک ارزیابی کلی است.
- استفاده کاربردی: TOWS به دلیل تمرکز بر توسعه و اجرای استراتژی های عملی، مستقیماً به مدیریت و اتخاذ تصمیمات کمک می کند. در حالی که SWOT بیشتر یک ابزار جهت دهی اولیه است.
- تاکید بر تعاملات: هدف اصلی ماتریس TOWS بررسی تعاملات بین عوامل و ایجاد استراتژی های بر مبنای این تعاملات است. این امر به سازمان ها کمک می کند تا از ترکیب عوامل مختلف بهره ببرند.
مراحل ایجاد ماتریس TOWS چیست؟
استفاده از ماتریس TOWS به سازمان ها کمک می کند تا در محیط متغیر کسب و کار به سرعت و با دقت بیشتری واکنش نشان داده و استراتژی های مناسبی را تدوین کنند. مراحل ایجاد یک ماتریس TOWS موثر شامل موارد زیر است:
- جمع آوری اطلاعات: ابتدا باید اطلاعات لازم برای شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها جمع آوری شود. این مرحله ممکن است شامل تحلیل بازار، بررسی داخلی سازمان و ارزیابی رقبا باشد.
- تحلیل اولیه: پس از جمع آوری اطلاعات، باید به تحلیل عوامل موجود پرداخته و آنها را در دسته های مربوطه(S, W, O, T) جای دهید.
- تشکیل ماتریس: با در دست داشتن تحلیل اولیه، ماتریس TOWS را ایجاد کنید که شامل چهار بخش SO، ST، WO و WT است.
- توسعه استراتژی ها: در این مرحله، استراتژی های خاص برای هر بخش از ماتریس تدوین می شود. این استراتژی ها باید با دقت برای استفاده بهتر از نقاط قوت، به حداقل رساندن نقاط ضعف، بهره گیری از فرصت ها و کاهش تهدیدها تدوین گردند.
- اجرای استراتژی ها: پس از تدوین استراتژی ها، باید آنها را به مرحله اجرا رساند و بر عملکرد آنها نظارت کرد. این مرحله ممکن است شامل تخصیص منابع، تنظیم برنامه های کاری و ارزیابی مستمر عملکرد باشد.
چرا ماتریس TOWS مؤثرتر است؟
ماتریس TOWS به دلیل ساختار نظام مند و روش مند خود می تواند نسبت به تحلیل SWOT موثرتر باشد. این ابزار با مزایای زیر همراه است:
- هماهنگی محیط داخلی و خارجی: با تاکید هم زمان روی تهدیدها و فرصت ها و همزمان شناسایی نقاط قوت و ضعف به تحلیل عمیق تری می رسیم.
- استراتژی های هدفمند: با تولید مستقیم استراتژی از ترکیبات مختلف، به کاهش زمان و افزایش دقت کمک می کند.
- انعطاف پذیری: قابلیت انطباق با موقعیت های مختلف کسب و کار و بازار را دارد.
سخن پایانی
ما در این مطلب به طور کامل به این موضوع پرداختیم که ماتریس TOWS چیست و چه تفاوتی با تحلیل SWOT دارد. ماتریس TOWS یک ابزار قدرتمند برای تبدیل چالش ها و نقاط قوت به فرصت های توسعه و کاهش خطرات محیطی است. TOWS با رویکردی نظام مند و تمرکز بر تعاملات چندگانه بین عوامل داخلی و خارجی، به سازمان ها کمک می کند تا استراتژی های دقیق تر و قابل اجراتری ایجاد کنند.
در حالی که تحلیل SWOT به عنوان یک ابزار بنیادین تحلیل مورد استفاده قرار می گیرد، ماتریس TOWS به طور فعال استراتژی ها را شناسایی و پیاده سازی می نماید و به کسب و کارها در محیط های پویا و پر تحول امروزی کمک شایانی می کند.
